Festiwal Polskich Filmów w Nowym Jorku: 25 lat Oscara dla Wajdy

W 2025 roku mija 25 lat od przyznania Andrzejowi Wajdzie honorowego Oscara za całokształt twórczości – wyróżnienia, które potwierdziło jego status jednego z najważniejszych reżyserów w historii światowego kina. Z tej okazji w ślad za wydarzeniem zorganizowanym w marcu w warszawskim kinie Luna przygotowaliśmy wyjątkowy projekt międzynarodowy, mający na celu przypomnienie postaci i dziedzictwa artysty, którego nazwisko wymieniane jest obok Bergmana, Felliniego czy Kurosawy, a którego dzieła do dziś inspirują twórców takich jak Martin Scorsese, Steven Spielberg czy Francis Ford Coppola. 

Podczas jubileuszowego 20. Festiwalu Polskich Filmów w Nowym Jorku zapraszamy amerykańską publiczność na pokazy największych i najciekawszych dzieł Andrzeja Wajdy oraz na panel dyskusyjny z udziałem polskich i amerykańskich ekspertów. Istotnym elementem wszystkich spotkań będzie refleksja nad aktualnością tematów podejmowanych przez Wajdę – wolności, demokracji, zaangażowania obywatelskiego – oraz ich znaczeniem we współczesnym świecie. 

Kontynuacja projektu będzie miała miejsce jesienią w Los Angeles i w 2026 roku w Warszawie. Wówczas będziemy obchodzić setną rocznicę urodzin Andrzeja Wajdy. 

Projekt „25-lecie Oscara dla Andrzeja Wajdy” to opowieść o twórczości, która przekracza granice kulturowe i czasowe, o artyście, który poprzez język kina budował mosty porozumienia, a także o wartościach, które – tak jak jego filmy – są dziś równie ważne, jak w chwili ich powstania. 

Jednym z głównych punktów programu Nowojorskiego Festiwalu Filmów Polskich (New York Polish Film Festival) będzie Gala Otwarcia, która odbędzie się 28 maja w Directors Guild Theater w Nowym Jorku. Gościem specjalnym wieczoru będzie Martin Scorsese, który wygłosi wprowadzenie do filmu „Popiół i diament” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Nowojorski Festiwal Filmów Polskich, od 20 lat obecny na kulturalnej mapie Nowego Jorku, to największy festiwal poświęcony kinu polskiemu na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Od początku istnienia zaprezentował ponad 300 filmów fabularnych, dokumentalnych i krótkometrażowych, tworząc platformę dla twórczej wymiany i zbliżenia kultur polskiej i amerykańskiej.

W roku jubileuszu NYPFF kontynuuje swoją misję: celebrację polskiej kultury i kinematografii, budowanie mostów między twórcami i widzami oraz pogłębianie refleksji nad tematami tożsamości, historii i społecznych wyzwań, które łączą ludzi niezależnie od granic.

PROGRAM FESTIWALU POLSKICH FILMÓW W NOWYM JORKU
27-31 MAJA 2025

WTOREK, 27 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016 
17:00 – Otwarcie festiwalu
18:00 – Kanał (1957), reż. Andrzej Wajda – 1 godz. 31 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska
19:40 – Filmy Andrzeja Wajdy – panel dyskusyjny z prof. Annette Insdorf (Columbia University) i Rafałem Syską (Uniwersytet Jagielloński). Moderacja: Grzegorz Skorupski. Wprowadzenie: Joanna Rożen-Wojciechowska (CKF). Keynote: Katarzyna Ślesicka (CKF).
20:30 – Pod wulkanem (2024), reż. Damian Kocur – 1 godz. 45 min

ŚRODA, 28 MAJA
DGA New York Theater, 110 West 57 St. New York, NY 10019 
19:15 – Popiół i diament (1958), reż. Andrzej Wajda – 1 godz. 43 min | Wprowadzenie: Martin Scorsese

CZWARTEK, 29 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016 
17:30 – Wszystko na sprzedaż (1969), reż. Andrzej Wajda – 1 godz. 45 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska. Spotkanie z aktorką Małgorzatą Potocką.
20:15 – Ziemia obiecana (1975), reż. Andrzej Wajda – 2 godz. 50 min | Wprowadzenie: prof. Annette Insdorf 

PIĄTEK, 30 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016 
16:30 – Las (2024, dokument), reż. Lidia Duda – 1 godz. 24 min
18:15 – Katyń (2007), reż. Andrzej Wajda – 2 godz. 1 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska
20:30 – Dziewczyna z igłą (2024), reż. Magnus von Horn – 2 godz. 3 min

SOBOTA, 31 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016 
13:30 – Człowiek z żelaza (1981), reż. Andrzej Wajda – 2 godz. 26 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska
16:30 – Prawdziwa historia Tamary Łempickiej: Sztuka przetrwania (2024), reż. Julie Rubio – 1 godz. 36 min
18:30 – Kulej. Dwie strony medalu (2024), reż. Xawery Żuławski – 2 godz. 28 min

Annette Insdorf

Profesora filmoznawstwa w School of the Arts Uniwersytetu Columbia oraz moderatorka popularnej serii „Reel Pieces” w 92nd Street Y, gdzie przeprowadziła wywiady z ponad 300 gwiazdami kina. Jest autorką przełomowego studium Indelible Shadows: Film and the Holocaust (z przedmową Elie Wiesela), Double Lives, Second Chances: The Cinema of Krzysztof Kieslowski, Francois Truffaut – analizy twórczości francuskiego reżysera, Philip Kaufman oraz Intimations: The Cinema of Wojciech Has. Jej najnowsza książka to Cinematic Overtures: How to Read Opening Scenes, obecnie w czwartym dodruku.

Rafał Syska

Profesor nadzwyczajny w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Historyk filmu, specjalista od kina współczesnego i praktyk postfilmowych. Dotychczas wydał m.in. Film i przemoc. Sposoby obrazowania przemocy w kinie (2003), Zachować dystans. Filmowy świat Roberta Altmana (2008), Poezja obrazu. Filmy Theo Angelopoulosa (2008), Filmowy neomodernizm (2014), Historia filmu. Od Edisona do Nolana (2015).

Stypendysta Fundacji Tygodnika „Polityka”, dwukrotnie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Fundacji Kościuszkowskiej. W 2012 roku przebywał jako scholar visiting na Columbia University w Nowym Jorku i University of Southern California w Los Angeles. Wykładał w Londynie, Brnie, Wilnie i Maladze. Pomysłodawca i redaktor naczelny czasopisma „EKRANy” (2011-2018). Dwukrotny zastępca dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Etiuda”, Przewodniczący Rady Programowo-Naukowej Filmoteki Narodowej w latach 2016-2017, Członek Zarządu Klubu Stypendystów Fundacji Kościuszkowskiej – The Kosciuszko Foundation Alumni (od 2018) i Członek-specjalista Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk (lata 2011-2014), członek iCOM Polska (od 2020). W Muzeum Narodowym w Krakowie kurator wystaw Stanley Kubrick (2014) i Wajda (2019). Od 2016 roku zajmuje stanowisko dyrektora Narodowego Centrum Kultury Filmowej w Łodzi.

Joanna Rożen-Wojciechowska

Absolwentka filmoznawstwa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych (UJ), Doc Lab Poland i „Szkoły Mistrzów Pióra” w Collegium Civitas, studiowała w Polskiej Szkole Reportażu. Kierowniczka Działu Projekcji i Wydarzeń Filmowych Narodowego Centrum Kultury Filmowej w „EC1 Łódź – Miasto Kultury” (2017-2018). Dyrektorka programowa Telewizji Kino Polska (2009-2017), w 2010 r. odebrała Hot Bird TV Award za autorską wizję programową stacji. Wydawczyni licznych programów telewizyjnych o tematyce filmowej, inicjatorka „Roku Krzysztofa Kieślowskiego w Telewizji Kino Polska” (2016) oraz konkursów scenariuszowych: „Przypadek” i „Młode kadry – Debiutanci”. Producentka filmu Katarzyny Klimkiewicz „Hanoi-Warszawa”, nagrodzonego w 2010 r. Europejską Nagrodą Filmową.

Katarzyna Ślesicka

Zastępczyni Dyrektorki Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy do spraw merytorycznych i kierowniczka Działu Edukacji Filmowej odpowiedzialna jest za takie projekty jak LET’S DOC Festiwal Filmów Dokumentalnych dla Młodej Widowni, SKOK W DOK Laboratorium Pomysłów Dokumentalnych, liczne warsztaty dla dzieci, młodzieży i nauczycieli pod egidą TRAMPOLINA DO KINA oraz działania badawcze i rozwojowe w ramach wieloletniego projektu  Nowa Strategia Edukacji Filmowej. Producentka filmów dokumentalnych ( m.in.„Vika!” Agnieszki Zwiefki/ 2023, „Nie jesteś sama” Karoliny Domagalskiej/2024). Współautorka programu DOC LAB POLAND, największego w Polsce programu wspierającego i promującego twórców i producentów filmów dokumentalnych oraz CEDOC MARKET przy Krakowskim Festiwalu Filmowym. 

W latach 2005-2015 dyrektorka zarządzająca oraz członkini zarządu założonych w 2001 roku przez Andrzeja Wajdę i Wojciecha Marczewskiego Fundacji Szkoła Wajdy oraz Wajda Studio. Producentka filmów Studia, m.in. „Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie” reż. Zespół Paladino, „K2. Dotknąć Nieba” reż. Eliza Kubarska, „Aria Diva” reż. Agnieszka Smoczyńska, „Sanctuary” Nory McGettigan, „Koniec świata” Moniki Pawluczuk. Członkini Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych oraz Polskiej Akademii Filmowej, ekspertka Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

W latach 2005-2015 dyrektorka zarządzająca oraz członkini zarządu założonych w 2001 roku przez Andrzeja Wajdę i Wojciecha Marczewskiego Fundacji Szkoła Wajdy oraz Wajda Studio. Producentka filmów Studia, m.in. „Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie” reż. Zespół Paladino, „K2. Dotknąć Nieba” reż. Eliza Kubarska, „Aria Diva” reż. Agnieszka Smoczyńska, „Sanctuary” Nory McGettigan, „Koniec świata” Moniki Pawluczuk. Członkini Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych oraz Polskiej Akademii Filmowej, ekspertka Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.d Street Y, gdzie przeprowadziła wywiady z ponad 300 gwiazdami kina. Jest autorką przełomowego studium Indelible Shadows: Film and the Holocaust (z przedmową Elie Wiesela), Double Lives, Second Chances: The Cinema of Krzysztof Kieslowski, Francois Truffaut – analizy twórczości francuskiego reżysera, Philip Kaufman oraz Intimations: The Cinema of Wojciech Has. Jej najnowsza książka to Cinematic Overtures: How to Read Opening Scenes, obecnie w czwartym dodruku.

Grzegorz Skorupski

Specjalista w obszarze kultury i filmu z ponad 16-letnim doświadczeniem w pracy na rzecz wiodących krajowych i międzynarodowych instytucji kultury. Posiada dogłębną wiedzę w zakresie planowania i realizacji międzynarodowych projektów kulturalnych, a także doświadczenie jako producent filmowy.

Od sierpnia 2022 roku pełni funkcję Producenta nadzorującego w warszawskim studiu Animoon — kreatywnym zespole producentów, specjalizującym się w tworzeniu i produkcji projektów animowanych. Od blisko dekady studio koncentruje się na animacji o wysokiej jakości artystycznej i narracyjnej, głównie opartej na oryginalnych pomysłach. Portfolio studia obejmuje zarówno krótkie jak i pełnometrażowe filmy oraz seriale animowane, skierowane do szerokiego grona odbiorców.

W latach 2012–2022 był członkiem zespołu eksperckiego Instytutu Adama Mickiewicza (IAM), w którym odpowiadał za program filmowy. Zajmował się m.in. planowaniem i koordynacją projektów filmowych Instytutu oraz długofalowym rozwojem strategicznym. Aktywnie uczestniczył w budowaniu relacji międzynarodowych i nadzorował koprodukcje filmowe IAM.

Szczególnie interesuje się komunikacją kulturową i społeczną, a także językiem audiowizualnym jako narzędziem współczesnego dyskursu kulturowego. Wierzy, że umiejętność skutecznego komunikowania się poprzez język kultury jest kluczowa dla rozwoju osobistego i świadomego uczestnictwa we współczesnym życiu — społecznym, zawodowym, emocjonalnym czy intelektualnym – kultura stanowi fundament, a życie społeczne, zawodowe i prywatne są jej składnikami — nie odwrotnie.

Organizatorzy:

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Sponsor:

Wydarzenie odbywa się pod patronatem medialnym Telewizji Polskiej.