Gorączka literatury, czyli o Kurdach jakich nie znacie
Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy oraz Pracownia Studiów Kurdyjskich Uniwersytetu Jagiellońskiego zapraszają na pokaz filmu dokumentalnego „Tłumacząc Ulissesa” („Translating Ulysses”) w reżyserii Aylin Kulin i Firata Yücela oraz spotkanie z kurdyjskim pisarzem Mehmetem Dicle, autorem książki „Gorączka” i jej tłumaczką dr Joanną Bocheńską. Wydarzenie odbędzie się w sobotę 30 sierpnia 2025 o 17:00 w Studiu U20 (Aleje Ujazdowskie 20, parter). Spotkanie poprowadzi Natalia Mętrak-Ruda. Wstęp wolny.
Mehmet Dicle
Mehmet Dicle (ur. 1977) to kurdyjski pisarz, redaktor i tłumacz. Jest autorem trzech zbiorów opowiadań w języku kurdyjskim: Asûs (2005), Nara (2010) i Ta (Gorączka, 2014), a także powieści Berfa Sor (Czerwony Śnieg, 2023). W 2020 wybór jego opowiadań – Gorączka – ukazał się w języku polskim w przekładzie Joanny Bocheńskiej. Gorączka zawiera wybór dwudziestu dwóch opowiadań pochodzących z trzech ww. tomów. Jest to pierwszy przekład współczesnej literatury kurdyjskiej na język polski, który ukazał się w formie książkowej. Warto dodać, że autorem projektu okładki jest Runak Resulpur, kurdyjska artystka, której wystawę mieliśmy okazję oglądać w warszawskich Łazienkach w lutym 2025, w ramach Festiwalu Kurdish Sun in Winter Warsaw organizowanym przez CKF i UJ.
W kwietniu 2025 roku tureckie władze wszczęły śledztwo przeciwko Mehmetowi Dicle w związku z jego powieścią Berfa Sor/Czerwony śnieg. Książka, podobnie jak jego opowiadania, rozgrywa się w fikcyjnym miasteczku Asûs i opowiada o dramatycznej codzienności mieszkańców oblężonych przez państwową przemoc. Ich losy to skomplikowana i wyszukana estetycznie układanka indywidualnych ścieżek, które tworzą panoramę trudnej codzienności Kurdów w Turcji. Prokuratura oskarżyła Dicle o „propagowanie terroryzmu”, zwłaszcza, że powieść czytali w więzieniu kurdyjscy więźniowie polityczni. Mimo wszczętego niedawno tzw. procesu pojednania i de facto rozwiązania uważanej za terrorystyczną organizacji Partii Pracujących Kurdystanu (PKK), sprawy przeciwko Dicle do dziś nie umorzono, a pisarzowi grozi wieloletnie więzienie.
Tłumacząc Ulissesa
Kawa Nemir to pochodzący z Kurdystanu północnego/Turcji wschodniej kurdyjski intelektualista, poeta i tłumacz literatury. Jest pasjonatem swojego ojczystego języka, dialektu kurmandżi języka kurdyjskiego, na który tłumaczy światową literaturę, dzieła Williama Shakespear’a, Tennessee Williamsa czy poezje Williama Blake’a. Dla niektórych jest jak chodzący słownik języka kurdyjskiego. Po ucieczce z Turcji szuka schronienia w dawnym domu Anny Frank w Amsterdamie. Czy uda mu się dokończyć realizowane przez wiele lat tłumaczenie Ulissesa Jamesa Joyes’a i je opublikować? Tłumacząc Ulissesa Aylin Kuryel i Firata Yücela to wybitny film dokumentalny o historii wyjątkowego przekładu, a także opowieść o języku, kurdyjskich intelektualistach i ich walce o przetrwanie piękna wbrew wszelkim trudnościom i absurdom.
Tłumacząc Ulissesa / Translating Ulysses
reż. Aylin Kulin, Firat Yücel
Turcja, Niderlandy, 2023, 69 min.
polska i angielska wersja językowa
Joanna Bocheńska, kierownik Pracowni Studiów Kurdyjskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, badaczka i tłumaczka kurdyjskiej literatury, a także poetka i fotografka (patrz: www.joannabochenska.com ). Jest autorem wielu artykułów dotyczących kurdyjskiej kultury, a także tłumaczeń z języka kurdyjskiego dialektu kurmandżi i sorani. Pierwszym polskim tłumaczeniem literatury z języka kurdyjskiego opracowanym przez Bocheńską była wydana w 2014 książka Opowieści Dengbeżów. Baśnie i bajki kurdyjskie ze zbiorów rodziny Dżelil (Wydawnictwo Namas). Jej tłumaczenia prozy i poezji kurdyjskiej odnaleźć można również pod linkami:
Natalia Mętrak-Ruda, tłumaczka literatury z języków angielskiego i włoskiego, tłumaczka konsekutywna, autorka tekstów o kuchni. Doktorka kulturoznawstwa (IKP UW). W 2022 roku opublikowała książkę o historii wegetarianizmu Warzywa zjedz, mięso zostaw.
