Masterclass z Agnieszką Holland i pokaz filmu „Europa, Europa”

Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy zaprasza w kwietniu i maju do kina Luna na unikatowe wydarzenie prezentujące twórczość jednej z najwybitniejszych postaci światowego kina – Agnieszki Holland. Jej filmy wyróżnia humanistyczne podejście oraz głęboka refleksja nad moralnymi dylematami, nierównościami społecznymi i problemami tożsamości. Otwarcie przeglądu połączone z masterclassem z reżyserką i pokazem filmu „Europa, Europa” już 3 kwietnia o 19:00 w kinie Luna.

W ramach przeglądu pokażemy filmy, które pozwolą widzom nie tylko zapoznać się z najważniejszymi dziełami reżyserki, lecz także głębiej zrozumieć ich znaczenie w kontekście współczesnych kryzysów społeczno-politycznych oraz uniwersalnych dążeń człowieka do wolności, prawdy i autentyczności. Podczas dyskusji i prelekcji zastanowimy się, jaka jest rola twórców zaangażowanych społecznie. W świecie przesyconym dezinformacją i obojętnością to oni rzucają światło na tematy, które wielu wolałoby przemilczeć. Sztuka, literatura, film czy muzyka mogą stać się orężem – ostrzegają przed kryzysem, pokazują skutki nierówności i demaskują manipulacje i nadużycia władzy lub korporacji. Ale za tę rolę płacą wysoką cenę: cenzura, hejt, niezrozumienie. Czy ich głosy wystarczą, by obudzić świadomość, zanim będzie za późno? 

Agnieszka Holland podejmuje w swoich filmach kluczowe tematy współczesności, takie jak dążenie do wolności, prawdy i autentyczności. Łączy w nich humanizm i feminizm z wrażliwością na kwestie społeczne i egzystencjalne. Jej filmy są odpowiedzią również na współczesne zagrożenia, takie jak konsumpcjonizm, pragnienie uzyskania sukcesu za wszelką cenę, a także faszyzacja czy budzące się nacjonalizmy. 

Masterclass z Agnieszką Holland

3 kwietnia (czwartek), 19:00 
kino Luna 

Masterclass z Agnieszką Holland poprowadzi Karolina Pasternak, autorka jej biografii. Porozmawiamy o roli twórcy w kształtowaniu postaw obywatelskich oraz odpowiedzialności twórcy wobec kryzysów społecznych. Spotkanie przyjmie formę otwartego dialogu z publicznością, a po nim odbędzie się pokaz filmu „Europa, Europa”. 

„Europa, Europa” 

reż. Agnieszka Holland, Francja, Niemcy, Polska 1990, 112 min 

Salomon Perel przyszedł na świat w rodzinie żydowskiej mieszkającej w Saksonii. By uniknąć prześladowań nazistowskich, jego rodzina przeniosła się do Polski. Kiedy Niemcy zajęli polski teren, rodzice wysłali Salomona i jego brata dalej na wschód. W Grodnie chłopiec trafił do sierocińca, gdzie poddany został komunistycznej propagandzie i dołączył do Komsomołu. Jego życie odmieniło się, gdy został schwytany przez Niemców, którzy – paradoskalnie – uznali go za osobę o pochodzeniu aryjskim. Aby przeżyć, Sally robił wszystko, by zataić swoją prawdziwą tożsamość. Nieświadomie stał się niemieckim bohaterem wojennym i gorliwym zwolennikiem ideologii nazistowskiej. Adoptowany przez oficera junkra, został nagrodzony skierowaniem do prestiżowej szkoły Hitlerjugend… 

Więcej o filmie „Europa, Europa” 

Krytyka porównywała film Agnieszki Holland do filozoficznych przypowiastek Woltera, a jego głównego bohatera – do Kandyda. Motto filmu „Europa, Europa” mogłoby brzmieć: „Najważniejszym motorem ludzkiego działania jest chęć przetrwania. Inne motywacje, takie jak np. poczucie tożsamości rasowej lub narodowej czy normy moralne mają znaczenie drugorzędne”. Instynkt samozachowawczy był tym, co uratowało Perela. Za jaką jednak cenę? Reżyserka nie odpowiada na to pytanie. Nie odpowiada też na inne, co mieli jej za złe niektórzy recenzenci. Bo kto właściwie jest tu oskarżonym? „Anonimowe mechanizmy historii? Ułomna ludzka natura? Dekadencka kultura Europy, dzięki której mogły narodzić się totalitaryzmy?” – pytał branżowy „Film”. Czy Sally Perel to geniusz oportunizmu czy zaszczuty, zdezorientowany chłopak, rozpaczliwie walczący o życie? Kim jest: Żydem, Polakiem, komunistą, nazistą, „Europejczykiem”?

Według pierwotnej wersji scenariusza film miała kończyć scena, w której Perel spotyka się po latach z kolegami – Niemcami i ze wzruszeniem śpiewa hitlerowskie pieśni. Czy gdyby producenci nie przestraszyli się żydowskiej publiczności, odpowiedź na pytanie o tożsamość Perela byłaby łatwiejsza? W końcowej scenie filmu na ekranie pojawia się autentyczny Salomon Perel, który po wojnie dokonał kolejnej mistyfikacji i jeszcze raz zmienił sobie życiorys, by móc wyjechać do Izraela.

„Europa, Europa” spotkała się z bardzo przychylnym przyjęciem po obu stronach Atlantyku. W 1992 roku uhonorowano ją Złotym Globem dla najlepszego filmu zagranicznego. W USA otrzymała ponadto Nagrodę Krytyki Nowojorskiej, Nagrodę Krytyki Bostońskiej i kilka pomniejszych wyróżnień. Najsurowiej potraktowano film w Niemczech, skąd miał być początkowo zgłoszony jako kandydat do Oscara w kategorii filmu zagranicznego i – sądząc po pochwalnych recenzjach w Ameryce – miał duże szanse na nagrodę Akademii. Podnoszone w Niemczech liczne protesty tych, którzy „pragną zapomnieć o oficjalnej winie”, jak reżyserka określiła to w wywiadach, sprawiły, że RFN wycofała się z Oscarowych zmagań. „Europa, Europa” musiała zadowolić się nominacją do tej nagrody w kategorii „najlepszy scenariusz”. 

źródło: filmpolski.pl

Pozostałe filmy z przeglądu

Każdy pokaz poprzedzi słowo wstępu a zakończy dyskusja z widzami prowadzona przez krytyczkę filmową Dianę Dąbrowską.

15 kwietnia (wtorek), 19:30 
kino Luna 
„Aktorzy prowincjonalni” + prelekcja i dyskusja 
reż. Agnieszka Holland, Polska 1978, 103 min. 

23 kwietnia (środa), 19:30  
kino Luna 
„Kobieta samotna” + prelekcja i dyskusja 
reż. Agnieszka Holland, Polska 1987, 92 min. 

5 maja (poniedziałek), 19:30  
kino Luna 
„Gorączka” + prelekcja i dyskusja 
reż. Agnieszka Holland, Polska 1981, 116 min. 

21 maja (środa), 19:30  
kino Luna 
„Szarlatan” + prelekcja i dyskusja 
reż. Agnieszka Holland, Polska 2020, 118 min. 

KINO LUNA

Właścicielem i administratorem warszawskiego Kina Luna jest Mazowiecki Instytut Kultury, który od 2025 roku będzie samodzielne prowadzić kino. W tym celu zostaną wykonane niezbędne prace remontowe i adaptacyjne. Charakter miejsca nie ulegnie jednak zmianie. W Kinie Luna będą organizowane przeglądy i festiwale filmowe, spotkania autorskie, zajęcia edukacyjne czy pokazy i seanse filmowe w formule kina studyjnego. Luna pozostanie w Sieci Kin Studyjnych, nadal będzie współpracować z organizacją promującą kino europejskie – Europa Cinemas. Mazowiecki Instytut Kultury nawiązał merytoryczną współpracę ze Stowarzyszeniem Kin Studyjnych oraz Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy.