„Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA”. Cykl wydarzeń dla nauczycieli, edukatorów i szkół

Zbliża się premiera nowej, bezpłatnej publikacji „Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA”, przygotowanej przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. Opracowanie autorstwa Anny Równy (CKF) i Adama Rębacza (Muzeum Historii Polski) to praktyczny zestaw wskazówek metodycznych do prowadzenia lekcji w szkołach ponadpodstawowych w oparciu o dwanaście filmów Andrzeja Wajdy. Wydanie publikacji poprzedzi cykl wydarzeń, m.in. webinaria i warsztaty, organizowane online i w siedzibie CKF, skierowane do nauczycieli i edukatorów oraz uczennic i uczniów szkół podstawowych i średnich.

Filmy Andrzeja Wajdy stanowią niezwykle wartościowe narzędzie edukacyjne w obszarze kultury, sztuki i obywatelskości. Wybrane tytuły, a także postawa społeczna reżysera, zasługują na szczególne przypomnienie – zwłaszcza w kontekście zbliżającego się Roku Andrzeja Wajdy 2026, ogłoszonego przez Senat RP. 

Twórczość Wajdy, pełna głębokich treści i wyrazistych bohaterów, staje się doskonałym punktem wyjścia do rozmów o wartościach uniwersalnych, takich: jak wolność, solidarność, odpowiedzialność i prawda. 

Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA to kompleksowy zestaw materiałów dydaktycznych opartych na filmach Andrzeja Wajdy, przygotowany z myślą o nauczycielach i edukatorach, który łączy edukację kulturalną, filmową z obywatelską.

Materiały wchodzące w skład Niezbędnika dostępne będą na stronie filmnest.pl

Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy zaprasza do udziału w cyklu wydarzeń zapowiadających premierę publikacji, które są skierowane za równo do osób nauczających, jak również do uczennic i uczniów szkół podstawowych i średnich. Wszystkie wydarzenia będą się odbywały w listopadzie i grudniu 2025, w formule online lub stacjonarnie, w siedzibie CKF, Al. Ujazdowskie 20 w Warszawie.

Wydarzenie realizowane jest w ramach obchodów Roku Andrzeja Wajdy 2026.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Partnerzy: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych (WFDiF), Akson Studio, Heritage Films, Telewizja Polska 

WYDARZENIA DLA OSÓB NAUCZAJĄCYCH

18 listopada 2025, godz. 18:00

Webinar dla nauczycieli: „Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA” w praktyce szkolnej 

Podczas spotkania Anna Równy opowie o założeniach publikacji, jej potencjale dydaktycznym i możliwościach, jakie twórczość Wajdy stwarza w pracy nauczyciela. Uczestniczki i uczestnicy dowiedzą się, jak wykorzystać film na lekcjach języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, edukacji obywatelskiej, etyce i godzinie wychowawczej, aby rozwijać u młodzieży krytyczne myślenie, współpracę i świadomość obywatelską. 

Webinar będzie okazją do odkrycia, jak kino może inspirować do rozmów o wolności, solidarności i odpowiedzialności – wartościach, które pozostają aktualne w edukacji i życiu społecznym. 

Przed rozpoczęciem wydarzenia na adres e-mail podany podczas rejestracji otrzymają Państwo link do spotkania. Uczestnicy webinarium otrzymają zaświadczenie o udziale wydane przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. 

Prowadząca Anna Równy – główna specjalistka ds. edukacji i kultury filmowej w Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy, trenerka i metodyczka edukacji filmowej, koordynatorka merytoryczna projektu Edukacja Młode Horyzonty. Autorka scenariuszy metodycznych oraz publikacji o tematyce filmoznawczej, współautorka podręczników do języka polskiego dla szkół ponadpodstawowych „Ponad słowami”. Absolwentka filologii polskiej i studiów podyplomowych: Wiedza o kulturze, Dziennikarstwo internetowe, Edukacja filmowa, Dziennikarstwo filmowe, Etyka i filozofia. Współpracuje jako ekspert z festiwalami filmowymi dla dzieci i młodzieży, dystrybutorami filmowymi i twórcami, oraz z instytucjami i podmiotami odpowiadającymi za kształt edukacji filmowej w Polsce. Laureatka Nagrody PISF w kategorii Edukacja młodego widza dla Liderów Filmoteki Szkolnej na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni w 2015 roku. W roku 2021 otrzymała certyfikowany tytuł Mistrza Pedagogii nadawany przez Ruch Innowacyjny w Edukacji. 

Miejsce: online 
Czas trwania: 60 minut 

26 listopada 2025, godz. 17:30

Warsztaty dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych: ARTYSTA WOBEC WIELKICH PRZEMIAN. NIEZBĘDNIK FILMOWY: ANDRZEJ WAJDA. 

Warsztat prowadzony przez dr Agnieszkę Morstin odbędzie się 26 listopada o godz. 17.30 na platformie Teams. Inspiracją spotkania będą filmy: „Krajobraz po bitwie”, „Człowiek z marmuru”, „Człowiek z żelaza” oraz „Danton”, wchodzące w skład publikacji dla nauczycieli „Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA”. 

Artysta wobec epoki pieców, wobec stalinizmu, wobec rewolucji to tematy, które w tych filmach podjął Wajda. Rola artysty w historii jest jednym z kluczowych problemów jego kina. Sam Wajda był artystą zaangażowanym, często próbował nadążyć za historią, na co dowodem „Człowiek z żelaza”. Jak postrzegamy dziś ten film? Czy kino zaangażowane jest nam potrzebna? Czy postać Agnieszki – kobiety z kamerą – wciąż inspiruje? 

Przed rozpoczęciem wydarzenia na adres e-mail podany podczas rejestracji otrzymają Państwo link do spotkania. Uczestnicy webinarium otrzymają zaświadczenie o udziale wydane przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. 

Prowadząca dr Agnieszka Morstin – filmoznawczyni, edytorka Notesów Andrzeja Wajdy, stypendystka Ministerstwa Kultury w dziedzinie literatury, edukatorka, współautorka projektu Filmoteka Szkolna. W latach 2018-2024 wraz z prof. Tadeuszem Lubelskim opracowała dla Archiwum Andrzeja Wajdy w Muzeum Manggha i przygotowała do druku dla Wydawnictwa UNIVERSITAS czterotomową publikację ANDRZEJ WAJDA. NOTESY 1942-2016. WYBÓR (2024). W tym samym roku była stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie literatury, czego owocem będzie jej książka non-fiction pt. Nina Holst zostaje Polką, oparta na rodzinnych archiwaliach. Początkiem jej drogi naukowej była Nagroda Główna za rok 2001 w Konkursie im. Jana Józefa Lipskiego za magisterium Kicz w kinie polskim lat 90. Doktoryzowała się w 2007 r. i pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim do 2010 r. Opublikowała Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym (2010); współredagowała tomy naukowe Ciało i seksualność w kinie polskim (2009) oraz Kompleks Konwicki (2010). Prowadziła liczne autorskie cykle edukacyjne poświęcone kinu polskiemu (m.in. Płótno i ekran. Kino polskie wobec tradycji malarskich; Andrzej Wajda – malarz i reżyser; Filmowe obrazy idylli; Polaków portret własny w filmowych tekstach kultury). 

Miejsce: online 
Czas trwania: 90 minut 
Uczestnictwo w warsztatach oznacza akceptację Regulaminu. 

3 grudnia 2025, godz. 17:30

Warsztaty dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych: KINO DEBATY SPOŁECZNEJ. NIEZBĘDNIK FILMOWY: ANDRZEJ WAJDA. 

Warsztat prowadzony przez dr Agnieszkę Morstin odbędzie się 3 grudnia o godz. 17.30 na platformie Teams. Inspiracją do spotkania będą filmy – Wesele, Wielki Tydzień, Korczak, Bigda idzie! – wchodzące w skład publikacji dla nauczycieli Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA. 

Tematy budzące potrzebę debaty społecznej zawsze były na celowniku Wajdy, który dążył do gorącej komunikacji z widownią i często osiągał ten cel. Jego filmowe Wesele uruchomiło na nowo stare pytania: kim jesteśmy jako społeczeństwo? Czy potrafimy porozumieć się mimo różnic? Tuż po transformacji ustrojowej nakręcił Korczaka i Wielki Tydzień, włączając się w debatę o relacjach polsko-żydowskich, trwającą od połowy lat 80. Z kolei spektaklem TV Bigda idzie!, reżyser otworzył w swojej twórczości XXI wiek i dał gorzki portret polskiej klasy politycznej. Które z filmów Wajdy nadal skłaniają do debaty, a jakich oczekiwalibyśmy w kinie dzisiaj?  

Przed rozpoczęciem wydarzenia na adres e-mail podany podczas rejestracji otrzymają Państwo link do spotkania. Uczestnicy webinarium otrzymają zaświadczenie o udziale wydane przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. 

Prowadząca dr Agnieszka Morstin – filmoznawczyni, edytorka Notesów Andrzeja Wajdy, stypendystka Ministerstwa Kultury w dziedzinie literatury, edukatorka, współautorka projektu Filmoteka Szkolna. W latach 2018-2024 wraz z prof. Tadeuszem Lubelskim opracowała dla Archiwum Andrzeja Wajdy w Muzeum Manggha i przygotowała do druku dla Wydawnictwa UNIVERSITAS czterotomową publikację ANDRZEJ WAJDA. NOTESY 1942-2016. WYBÓR (2024). W tym samym roku była stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie literatury, czego owocem będzie jej książka non-fiction pt. Nina Holst zostaje Polką, oparta na rodzinnych archiwaliach. Początkiem jej drogi naukowej była Nagroda Główna za rok 2001 w Konkursie im. Jana Józefa Lipskiego za magisterium Kicz w kinie polskim lat 90. Doktoryzowała się w 2007 r. i pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim do 2010 r. Opublikowała Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym (2010); współredagowała tomy naukowe Ciało i seksualność w kinie polskim (2009) oraz Kompleks Konwicki (2010). Prowadziła liczne autorskie cykle edukacyjne poświęcone kinu polskiemu (m.in. Płótno i ekran. Kino polskie wobec tradycji malarskich; Andrzej Wajda – malarz i reżyser; Filmowe obrazy idylli; Polaków portret własny w filmowych tekstach kultury). 

Miejsce: online 
Czas trwania: 90 minut 
Uczestnictwo w warsztatach oznacza akceptację Regulaminu. 

10 grudnia 2025, godz. 17:30

Warsztaty dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych: PRZEŻYCIE POKOLENIOWE. NIEZBĘDNIK FILMOWY: ANDRZEJ WAJDA. 

Warsztat prowadzony przez dr Agnieszkę Morstin odbędzie się 10 grudnia o godz. 17.30 na platformie Teams. Inspiracją do spotkania będą filmy – Popiół i diament, Kanał, Katyń, Wałęsa. Człowiek z nadziei  – wchodzące w skład publikacji dla nauczycieli Niezbędnik filmowy: ANDRZEJ WAJDA. 

Debiutem kinowym Wajdy był film Pokolenie, później przyszły kolejne, wyraźnie odwołujące się do przeżycia pokoleniowego. Kategoria ta była w latach 50. jasna i czytelna, bo więź generacyjną spajały przeżycia wojny, a potem epoka PRL, której obraz Wajda zawarł w filmie o Lechu Wałęsie, ukazując jej narodziny w scenach powojennych Katynia. Czy kino Wajdy miało charakter pokoleniowy? Czy możemy dziś nawiązać z nim dialog międzypokoleniowy? Jakie korzyści mogą z niego wyniknąć? Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć w trakcie warsztatów. 

Przed rozpoczęciem wydarzenia na adres e-mail podany podczas rejestracji otrzymają Państwo link do spotkania. Uczestnicy webinarium otrzymają zaświadczenie o udziale wydane przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. 

Prowadząca dr Agnieszka Morstin – filmoznawczyni, edytorka Notesów Andrzeja Wajdy, stypendystka Ministerstwa Kultury w dziedzinie literatury, edukatorka, współautorka projektu Filmoteka Szkolna. W latach 2018-2024 wraz z prof. Tadeuszem Lubelskim opracowała dla Archiwum Andrzeja Wajdy w Muzeum Manggha i przygotowała do druku dla Wydawnictwa UNIVERSITAS czterotomową publikację ANDRZEJ WAJDA. NOTESY 1942-2016. WYBÓR (2024). W tym samym roku była stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie literatury, czego owocem będzie jej książka non-fiction pt. Nina Holst zostaje Polką, oparta na rodzinnych archiwaliach. Początkiem jej drogi naukowej była Nagroda Główna za rok 2001 w Konkursie im. Jana Józefa Lipskiego za magisterium Kicz w kinie polskim lat 90. Doktoryzowała się w 2007 r. i pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim do 2010 r. Opublikowała Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym (2010); współredagowała tomy naukowe Ciało i seksualność w kinie polskim (2009) oraz Kompleks Konwicki (2010). Prowadziła liczne autorskie cykle edukacyjne poświęcone kinu polskiemu (m.in. Płótno i ekran. Kino polskie wobec tradycji malarskich; Andrzej Wajda – malarz i reżyser; Filmowe obrazy idylli; Polaków portret własny w filmowych tekstach kultury). 

Miejsce: online 
Czas trwania: 90 minut 
Uczestnictwo w warsztatach oznacza akceptację Regulaminu. 

WYDARZENIA DLA SZKÓŁ

4 grudnia, godz. 09:00

Warsztat dla szkół średnich: OD PLANU PEŁNEGO DO DETALU. KADRY JAK MALOWANE – INSPIRACJE MALARSKIE W FILMACH ANDRZEJA WAJDY. 

Podczas warsztatu realizowanego w oparciu o film Andrzeja Wajdy „Wesele” przeanalizujemy wybrane kadry filmu w zestawieniu z obrazami Wyspiańskiego, Gierymskiego i Tetmajera, poznając, w jaki sposób reżyser „malował” swoje filmowe kompozycje. 

Adaptacja filmowa dramatu „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego pozwala uczniom poznać malarstwo epoki Młodej Polski oraz samego Wyspiańskiego. Pokazuje Wajdę jako reżysera malującego poszczególne kardy filmowe (temat, kompozycja, kolor, stylizacja). 

Wędrówkę po sztuce inspirującej reżysera rozpoczniemy od „Chłopskiej trumny” Aleksandra Gierymskiego pojawiającej się jako element scenografii na drugim planie, przez scenę zbiorową na obrazie „Zrękowiny” Włodzimierza Tetmajera, czyli faktycznego Gospodarza wesela, przez impresjonistyczne/symboliczne „Chochoły” – pastel Wyspiańskiego i scenografię filmu, po detal – kokardy na głowach dziewcząt jako element kostiumu filmowego i secesyjnego obrazu „Macierzyństwo” Wyspiańskiego.  

Zestawimy autoportrety Stanisława Wyspiańskiego z wizerunkiem Pana Młodego (Daniela Olbrychskiego). Podsumowując, potwierdzimy główny pomysł reżysera Andrzeja Wajdy, by adaptacja filmowa była jak najbliżej zamysłu samego autora dramatu Stanisława Wyspiańskiego – świadka epoki i gościa na tym wyjątkowym weselu. 

Prowadząca Jolanta Knap – maluje i pisze; pedagog; absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Warszawskiej Szkoły Filmowej; stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – realizacja projektu „Gdybyś znał więcej słów, inne myśli przychodziłyby ci na myśl”; laureatka III nagrody Akademii Opowieści – opowiadanie „Ciotki”; autorka i reżyserka monodramu „Listy z Moskwy” oraz koncertu „Dla Ludwiga van Beethovena”, filmu dokumentalnego „Oda do swobody”; autorka wystawy „Tylko mów, czym żyje Warszawa” w Instytucie Reportażu w Warszawie;  autorka projektów okładki i ilustracji 1/2019 pisma filozoficznego AVANT. Trends in Interdisciplinary Studies; autorka/uczestniczka kilkunastu wystaw w Warszawie, Gdyni, Lublinie, Kazimierzu Dolnym i Mięćmierzu. Współpracowała z Akademią Millenium Docs Against Gravity. Więcej informacji na www.jolantaknap.pl       

Miejsce: CKF, Al. Ujazdowskie 20 
Czas trwania: 90 minut 
Uczestnictwo w warsztatach oznacza akceptację Regulaminu. 

4 grudnia, godz. 11:00

Warsztat dla klas 7 i 8 szkół podstawowych: PORTRET Z EPOKI. KADRY JAK MALOWANE – INSPIRACJE MALARSKIE W FILMACH ANDRZEJA WAJDY. 

Podczas warsztatu dla klas 7 i 8 SP, realizowanego w oparciu o film Andrzeja Wajdy „Pan Tadeusz”, pokażemy jak poprzez filmową adaptację i dzieła sztuki można portretować społeczeństwo. 

Adaptacja filmowa poematu epickiego „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza pozwala uczniom poznać galerię portretów ludzi należących do różnych klas społecznych z początku XIX wieku – mieszkańców Soplicowa i zaścianka Dobrzyńskiego. Poczynając od portretu sarmackiego, trumiennego (Sędzia, Gerwazy, szlachta dobrzyńska), Żyda (Jankiel), przez portrety dam (Telimena) i panów ulegających modzie na francuszczyznę (Hrabia), skończymy naszą opowieść na wizerunkach bohaterów romantycznych (Tadeusz). Kadry z filmu zestawimy z portretami trumiennymi, obrazami Jana Piotra Norblina („Żyd – studium głowy”), Artura Grottgera („Wianki”, „Pożegnanie powstańca”) oraz portretem Adama Mickiewicza autorstwa Walentego Wańkowicza. 

Prowadząca Jolanta Knap – maluje i pisze; pedagog; absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Warszawskiej Szkoły Filmowej; stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – realizacja projektu „Gdybyś znał więcej słów, inne myśli przychodziłyby ci na myśl”; laureatka III nagrody Akademii Opowieści – opowiadanie „Ciotki”; autorka i reżyserka monodramu „Listy z Moskwy” oraz koncertu „Dla Ludwiga van Beethovena”, filmu dokumentalnego „Oda do swobody”; autorka wystawy „Tylko mów, czym żyje Warszawa” w Instytucie Reportażu w Warszawie;  autorka projektów okładki i ilustracji 1/2019 pisma filozoficznego AVANT. Trends in Interdisciplinary Studies; autorka/uczestniczka kilkunastu wystaw w Warszawie, Gdyni, Lublinie, Kazimierzu Dolnym i Mięćmierzu. Współpracowała z Akademią Millenium Docs Against Gravity. Więcej informacji na www.jolantaknap.pl       

Miejsce: CKF, Al. Ujazdowskie 20 
Czas trwania: 90 minut 
Uczestnictwo w warsztatach oznacza akceptację Regulaminu. 

4 grudnia, godz. 13:00

Warsztat dla szkół średnich: „KANAŁ” PEŁEN SZTUKI NOWOCZESNEJ. KADRY JAK MALOWANE – INSPIRACJE MALARSKIE W FILMACH ANDRZEJA WAJDY. 

Podczas warsztatu dla szkół średnich, realizowanego w oparciu o film Andrzeja Wajdy „Kanał”, przyjrzymy się filmowi jako dziełu inspirowanemu malarstwem współczesnym i sztuką powojennej awangardy. Omówimy artystyczne konteksty filmu, przeanalizujemy kadry w zestawieniu z obrazami Andrzeja Wróblewskiego, Marii Jaremy, Jana Lebensteina i Tadeusza Brzozowskiego, odkrywając, jak Wajda „malował” swoje filmy. 

Andrzej Wajda był twórcą filmowym o ogromnej wiedzy z zakresu malarstwa współczesnego, pozostającym pod silnym wpływem ekspresjonizmu figuratywnego. Poetyka filmu „Kanał” doskonale odzwierciedla te inspiracje. Wajda rozpoczął studia na ASP w Krakowie w 1946 roku i dołączył do Grupy Młodych Plastyków inspirującej się prymitywizmem, surrealizmem i abstrakcjonizmem. W roku 1948 został przyjęty do Grupy Samokształceniowej Andrzeja Wróblewskiego, późniejszego przyjaciela. 

„Kanał” powstał w 1956 roku, czyli rok po przełomowej wystawie sztuki nowoczesnej w Arsenale w Warszawie. W filmie znajdziemy nawiązania do następujących twórców i ich dzieł: Andrzeja Wróblewskiego i wielu jego portretów mężczyzn; Marii Jaremy „Chwyty” 1954 r. i „Postacie” 1952 r.; Jana Lebensteina „Postać stojąca. Figura” 1956 r. oraz Tadeusza Brzozowskiego „Kabina” 1956 r.  

Film kończy się symbolem uniwersalnym o wielowiekowej tradycji czy pietą. Wajda jako reżyser stworzył dzieło o wymowie egzystencjalnej, więc posłużył się symboliką średniowiecznej piety czytelną w kulturze zachodnioeuropejskiej i zestawił ją z symbolem krat.  

Prowadząca Jolanta Knap – maluje i pisze; pedagog; absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Warszawskiej Szkoły Filmowej; stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – realizacja projektu „Gdybyś znał więcej słów, inne myśli przychodziłyby ci na myśl”; laureatka III nagrody Akademii Opowieści – opowiadanie „Ciotki”; autorka i reżyserka monodramu „Listy z Moskwy” oraz koncertu „Dla Ludwiga van Beethovena”, filmu dokumentalnego „Oda do swobody”; autorka wystawy „Tylko mów, czym żyje Warszawa” w Instytucie Reportażu w Warszawie;  autorka projektów okładki i ilustracji 1/2019 pisma filozoficznego AVANT. Trends in Interdisciplinary Studies; autorka/uczestniczka kilkunastu wystaw w Warszawie, Gdyni, Lublinie, Kazimierzu Dolnym i Mięćmierzu. Współpracowała z Akademią Millenium Docs Against Gravity. Więcej informacji na www.jolantaknap.pl       

Miejsce: CKF, Al. Ujazdowskie 20 
Czas trwania: 90 minut 
Uczestnictwo w warsztatach oznacza akceptację Regulaminu.