Andrzej Wajda w National Gallery of Art w Waszyngtonie

5 października 2025 roku w National Gallery of Art w Waszyngtonie odbędzie się pokaz filmu „Powidoki” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Wydarzenie organizowane jest przez National Gallery of Art, Ambasadę RP w Waszyngtonie oraz Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. Prelekcję do filmu wygłosi dyrektorka CKF, Joanna Rożen-Wojciechowska.

To ostatni film Andrzeja Wajdy, powstały tuż przed jego śmiercią, a jednocześnie dzieło, które zamyka imponującą, trwającą ponad sześć dekad twórczość reżysera. „Powidoki” przedstawiają historię Władysława Strzemińskiego, wybitnego malarza awangardowego i teoretyka sztuki, który po II wojnie światowej sprzeciwia się podporządkowaniu twórczości doktrynie socrealizmu. Za swoją niezłomną postawę płaci wysoką cenę – zostaje usunięty z uczelni, pozbawiony środków do życia i systematycznie wymazywany z przestrzeni publicznej. Wajda pokazuje dramat jednostki, która nie zgadza się na kompromis i broni prawa do niezależności artystycznej.

Chociaż akcja filmu rozgrywa się w realiach powojennej Polski, jego przesłanie ma wymiar uniwersalny. „Powidoki” to opowieść o wolności twórczej, o odwadze sprzeciwu wobec presji politycznej i o granicach, których artysta nie chce przekroczyć w imię własnych przekonań. Te tematy pozostają aktualne w różnych częściach świata i mogą być szczególnie interesujące dla amerykańskiej publiczności – widzów żywo reagujących na pytania o wolność słowa, niezależność jednostki i rolę sztuki w kształtowaniu społeczeństwa.

PRELEKCJA

Joanna Rożen-Wojciechowska

Gdy teraz myślę o tym, co Wajda przekazał widzom w duchowym testamencie, przychodzą mi do głowy słowa Agnieszki Holland, które powiedziała kilka dni temu na festiwalu filmowym w Gdyni w swojej przemowie z Srebrnymi lwami za „Franza Kafkę” w ręku: „Światem zaczęły rządzić potwory”. Właśnie o tym, jak może wyglądać taki świat, jest ostatni film Andrzeja Wajdy „Powidoki”. Jest on również hołdem dla niezłomności artystycznej i wolności twórczej, której ograniczanie jest papierkiem lakmusowym procesu zniewalania narodu. Jak to jest możliwe, że gdy światem zaczną rządzić potwory, społeczeństwo jak zahipnotyzowane, sparaliżowane strachem, daje się im uwieść? – mówi Joanna Rożen-Wojciechowska.

Pokaz „Powidoków” w National Gallery of Art wpisuje się w szerszą prezentację twórczości Andrzeja Wajdy w Stanach Zjednoczonych.

Centrum Kultury Filmowej z okazji 25-lecia przyznania Andrzejowi Wajdzie Oscara za całokształt twórczości prezentowało jego filmy w Nowym Jorku i Los Angeles, spotykając się z dużym zainteresowaniem publiczności.

To naturalna kontynuacja dialogu między polską kulturą a amerykańską widownią, dla której kino Wajdy pozostaje nie tylko świadectwem polskiej historii, lecz także refleksją nad losem jednostki w świecie pełnym politycznych, społecznych i moralnych napięć.

Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny, obowiązuje rejestracja:

Organizatorzy:

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Wydarzenie odbywa się pod patronatem medialnym Telewizji Polskiej.