Festiwal Polskich Filmów w Nowym Jorku: CKF świętuje 25 lat Oscara dla swojego Patrona

Centrum Kultury Filmowej zaprasza amerykańską publiczność na przegląd największych dzieł Andrzeja Wajdy, który odbędzie się w dniach 27-31 maja w Nowym Jorku. Gościem specjalnym wydarzenia będzie Martin Scorsese, który 28 maja odbierze medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i wygłosi wprowadzenie do filmu „Popiół i diament”. W 2025 roku mija 25 lat od przyznania Andrzejowi Wajdzie honorowego Oscara za całokształt twórczości – wyróżnienia, które potwierdziło jego status jednego z najważniejszych reżyserów w historii światowego kina.

Podczas jubileuszowego 20. Festiwalu Polskich Filmów w Nowym Jorku Centrum Kultury Filmowej zaprasza amerykańską publiczność na pokazy największych i najciekawszych dzieł Andrzeja Wajdy oraz na panel dyskusyjny z udziałem polskich i amerykańskich ekspertów. Istotnym elementem wszystkich spotkań będzie refleksja nad aktualnością tematów podejmowanych przez Wajdę – wolności, demokracji, zaangażowania obywatelskiego – oraz ich znaczeniem we współczesnym świecie. 

Gościem specjalnym Gali Otwarcia, która odbędzie się 28 maja w Directors Guild of America Theater w Nowym Jorku, będzie Martin Scorsese, który wygłosi wprowadzenie do filmu „Popiół i diament” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Martin Scorsese w wywiadzie dla brytyjskiego magazynu „Sight & Sound” wskazał
„Popiół i diament” w reżyserii Andrzeja Wajdy jako jeden ze swoich ulubionych filmów. „Ten film zrobił na mnie ogromne wrażenie. Zobaczyłem go w 1961 roku, gdy studiowałem na Washington Square Collage. Zacząłem wtedy wierzyć, że w jakiś sposób sam będę w stanie tworzyć filmy” – powiedział. Scorsese i Wajda spotkali się w 2011 roku. Polski reżyser wręczył wówczas nowojorczykowi oryginalny storyboard z ostatniej sceny „Popiołu i diamentu”.

Martin Scorsese odbierze medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadawany osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego.

– Jestem dumna i szczęśliwa, że w tak wyjątkowym momencie – 25 lat po wręczeniu Andrzejowi Wajdzie Honorowego Oscara i w przededniu Roku Andrzeja Wajdy – możemy zaprezentować amerykańskiej publiczności najpiękniejsze i najważniejsze filmy naszego patrona – mówi Joanna Rożen-Wojciechowska, dyrektorka Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. – Szczególną radość sprawia nam obecność pana Martina Scorsese, wielkiego admiratora twórczości Wajdy, który wielokrotnie podkreślał, że czerpał z niej inspirację. Nie potrafię wyobrazić sobie lepszego momentu na wręczenie mu medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” niż ten wyjątkowy wieczór, podczas którego wysłuchamy jego wprowadzenia do ulubionego filmu – „Popiół i diament” – i wspólnie obejrzymy to arcydzieło. Projekt „25-lecie Oscara dla Andrzeja Wajdy” to zwieńczenie naszych wieloletnich starań, efekt owocnej współpracy z licznymi partnerami i jednocześnie próba generalna przed przyszłorocznymi obchodami setnych urodzin Andrzeja Wajdy w Warszawie – dodaje Rożen-Wojciechowska.

Projekt „25-lecie Oscara dla Andrzeja Wajdy” to opowieść o twórczości, która przekracza granice kulturowe i czasowe, o artyście, który poprzez język kina budował mosty porozumienia, a także o wartościach, które – tak jak jego filmy – są dziś równie ważne, jak w chwili ich powstania. Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy pielęgnuje pamięć o twórczości i upowszechnia dziedzictwo wybitnego reżysera, którego nazwisko wymieniane jest obok Bergmana, Felliniego czy Kurosawy, a którego dzieła do dziś inspirują twórców takich jak Martin Scorsese, Steven Spielberg czy Francis Ford Coppola. 

Kontynuacja projektu będzie miała miejsce jesienią w Los Angeles i w 2026 roku
w Warszawie. Będziemy obchodzić wówczas setną rocznicę urodzin Andrzeja Wajdy – rok 2026 został ogłoszony przez Senat Rzeczpospolitej Rokiem Andrzeja Wajdy.

PRZEGLĄD FILMÓW ANDRZEJA WAJDY NA FESTIWALU POLSKICH FILMÓW W NOWYM JORKU
27-31 MAJA 2025

WTOREK, 27 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016
17:00 – Otwarcie festiwalu
18:00 – Kanał (1957), reż. Andrzej Wajda – 1 godz. 31 min.| Wprowadzenie: dr Rafał Syska
19:40 – Filmy Andrzeja Wajdy – panel dyskusyjny z prof. Annette Insdorf (Columbia University)
i Rafałem Syską (Uniwersytet Jagielloński). Moderacja: Grzegorz Skorupski. Wprowadzenie: Joanna Rożen-Wojciechowska (CKF). Keynote: Katarzyna Ślesicka (CKF).

Wśród poruszanych tematów znajdą się m.in. język wizualny i symbolika w filmach Wajdy, jego strategie obchodzenia cenzury, ewolucja stylu filmowego oraz rola reżysera jako mentora i intelektualisty zaangażowanego społecznie. Uczestnicy zastanowią się również nad aktualnością twórczości Wajdy, jego wpływem na amerykańskich twórców oraz emocjonalną siłą jego filmów – w szczególności w kontekście retrospektywy Andrzeja Wajdy prezentowanej podczas tegorocznego Festiwalu Polskich Filmów w Nowym Jorku.

ŚRODA, 28 MAJA
DGA New York Theater, 110 West 57 St. New York, NY 10019
19:15 – Popiół i diament (1958), reż. Andrzej Wajda – 1 godz. 43 min | Wprowadzenie: Martin Scorsese

CZWARTEK, 29 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016
17:30 – Wszystko na sprzedaż (1969), reż. Andrzej Wajda – 1 godz. 45 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska. Spotkanie z aktorką Małgorzatą Potocką.
20:15 – Ziemia obiecana (1975), reż. Andrzej Wajda – 2 godz. 50 min | Wprowadzenie: prof. Annette Insdorf

PIĄTEK, 30 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016
18:15 – Katyń (2007), reż. Andrzej Wajda – 2 godz. 1 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska

SOBOTA, 31 MAJA
Scandinavia House, 58 Park Ave, New York, NY. 10016
13:30 – Człowiek z żelaza (1981), reż. Andrzej Wajda – 2 godz. 26 min | Wprowadzenie: dr Rafał Syska

Annette Insdorf

Profesora filmoznawstwa w School of the Arts Uniwersytetu Columbia oraz moderatorka popularnej serii „Reel Pieces” w 92nd Street Y, gdzie przeprowadziła wywiady z ponad 300 gwiazdami kina. Jest autorką przełomowego studium Indelible Shadows: Film and the Holocaust (z przedmową Elie Wiesela), Double Lives, Second Chances: The Cinema of Krzysztof Kieslowski, Francois Truffaut – analizy twórczości francuskiego reżysera, Philip Kaufman oraz Intimations: The Cinema of Wojciech Has. Jej najnowsza książka to Cinematic Overtures: How to Read Opening Scenes, obecnie w czwartym dodruku.

Rafał Syska

Profesor nadzwyczajny w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Historyk filmu, specjalista od kina współczesnego i praktyk postfilmowych. Dotychczas wydał m.in. Film i przemoc. Sposoby obrazowania przemocy w kinie (2003), Zachować dystans. Filmowy świat Roberta Altmana (2008), Poezja obrazu. Filmy Theo Angelopoulosa (2008), Filmowy neomodernizm (2014), Historia filmu. Od Edisona do Nolana (2015).

Stypendysta Fundacji Tygodnika „Polityka”, dwukrotnie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Fundacji Kościuszkowskiej. W 2012 roku przebywał jako scholar visiting na Columbia University w Nowym Jorku i University of Southern California w Los Angeles. Wykładał w Londynie, Brnie, Wilnie i Maladze. Pomysłodawca i redaktor naczelny czasopisma „EKRANy” (2011-2018). Dwukrotny zastępca dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Etiuda”, Przewodniczący Rady Programowo-Naukowej Filmoteki Narodowej w latach 2016-2017, Członek Zarządu Klubu Stypendystów Fundacji Kościuszkowskiej – The Kosciuszko Foundation Alumni (od 2018) i Członek-specjalista Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk (lata 2011-2014), członek iCOM Polska (od 2020). W Muzeum Narodowym w Krakowie kurator wystaw Stanley Kubrick (2014) i Wajda (2019). Od 2016 roku zajmuje stanowisko dyrektora Narodowego Centrum Kultury Filmowej w Łodzi.

Joanna Rożen-Wojciechowska

Absolwentka filmoznawstwa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych (UJ), Doc Lab Poland i „Szkoły Mistrzów Pióra” w Collegium Civitas, studiowała w Polskiej Szkole Reportażu. Kierowniczka Działu Projekcji i Wydarzeń Filmowych Narodowego Centrum Kultury Filmowej w „EC1 Łódź – Miasto Kultury” (2017-2018). Dyrektorka programowa Telewizji Kino Polska (2009-2017), w 2010 r. odebrała Hot Bird TV Award za autorską wizję programową stacji. Wydawczyni licznych programów telewizyjnych o tematyce filmowej, inicjatorka „Roku Krzysztofa Kieślowskiego w Telewizji Kino Polska” (2016) oraz konkursów scenariuszowych: „Przypadek” i „Młode kadry – Debiutanci”. Producentka filmu Katarzyny Klimkiewicz „Hanoi-Warszawa”, nagrodzonego w 2010 r. Europejską Nagrodą Filmową.

Katarzyna Ślesicka

Zastępczyni Dyrektorki Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy do spraw merytorycznych i kierowniczka Działu Edukacji Filmowej odpowiedzialna jest za takie projekty jak LET’S DOC Festiwal Filmów Dokumentalnych dla Młodej Widowni, SKOK W DOK Laboratorium Pomysłów Dokumentalnych, liczne warsztaty dla dzieci, młodzieży i nauczycieli pod egidą TRAMPOLINA DO KINA oraz działania badawcze i rozwojowe w ramach wieloletniego projektu  Nowa Strategia Edukacji Filmowej. Producentka filmów dokumentalnych ( m.in.„Vika!” Agnieszki Zwiefki/ 2023, „Nie jesteś sama” Karoliny Domagalskiej/2024). Współautorka programu DOC LAB POLAND, największego w Polsce programu wspierającego i promującego twórców i producentów filmów dokumentalnych oraz CEDOC MARKET przy Krakowskim Festiwalu Filmowym. 

W latach 2005-2015 dyrektorka zarządzająca oraz członkini zarządu założonych w 2001 roku przez Andrzeja Wajdę i Wojciecha Marczewskiego Fundacji Szkoła Wajdy oraz Wajda Studio. Producentka filmów Studia, m.in. „Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie” reż. Zespół Paladino, „K2. Dotknąć Nieba” reż. Eliza Kubarska, „Aria Diva” reż. Agnieszka Smoczyńska, „Sanctuary” Nory McGettigan, „Koniec świata” Moniki Pawluczuk. Członkini Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych oraz Polskiej Akademii Filmowej, ekspertka Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Grzegorz Skorupski

Specjalista w obszarze kultury i filmu z ponad 16-letnim doświadczeniem w pracy na rzecz wiodących krajowych i międzynarodowych instytucji kultury. Posiada dogłębną wiedzę w zakresie planowania i realizacji międzynarodowych projektów kulturalnych, a także doświadczenie jako producent filmowy.

Od sierpnia 2022 roku pełni funkcję Producenta nadzorującego w warszawskim studiu Animoon — kreatywnym zespole producentów, specjalizującym się w tworzeniu i produkcji projektów animowanych. Od blisko dekady studio koncentruje się na animacji o wysokiej jakości artystycznej i narracyjnej, głównie opartej na oryginalnych pomysłach. Portfolio studia obejmuje zarówno krótkie jak i pełnometrażowe filmy oraz seriale animowane, skierowane do szerokiego grona odbiorców.

W latach 2012–2022 był członkiem zespołu eksperckiego Instytutu Adama Mickiewicza (IAM), w którym odpowiadał za program filmowy. Zajmował się m.in. planowaniem i koordynacją projektów filmowych Instytutu oraz długofalowym rozwojem strategicznym. Aktywnie uczestniczył w budowaniu relacji międzynarodowych i nadzorował koprodukcje filmowe IAM.

Szczególnie interesuje się komunikacją kulturową i społeczną, a także językiem audiowizualnym jako narzędziem współczesnego dyskursu kulturowego. Wierzy, że umiejętność skutecznego komunikowania się poprzez język kultury jest kluczowa dla rozwoju osobistego i świadomego uczestnictwa we współczesnym życiu — społecznym, zawodowym, emocjonalnym czy intelektualnym – kultura stanowi fundament, a życie społeczne, zawodowe i prywatne są jej składnikami — nie odwrotnie.

Organizatorzy:

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Wydarzenie odbywa się pod patronatem medialnym Telewizji Polskiej.

Sponsorzy Festiwalu: