Międzynarodowy Festiwal Filmowy WATCH DOCS Białoruś oraz filmy DOK NA GRANICY - dwa projekty zaangażowane społecznie na początek roku na VOD Warszawa.
WATCH DOCS Białoruś to festiwal filmowy o szeroko rozumianych prawach człowieka, dedykowany widowni rosyjsko- i białoruskojęzycznej. DOK NA GRANICY to cykl filmów polskich twórców dokumentalnych, którzy z kamerami obserwują na bieżąco to, co dzieję się na polsko-białoruskiej granicy. W jego ramach zobaczymy 7 krótkich form filmowych, zapowiadających realizację zbiorowego filmu dokumentalnego.
Kino, zwłaszcza zaangażowane, zawsze przychodzi z pomocą, gdy rzeczywistość, którą obserwujemy dookoła, staje się skomplikowana i nieprzyjazna. VOD Warszawa to również platforma do zadawania trudnych pytań, poruszania poważnych tematów i zabierania głosu w istotnych sprawach, dlatego z entuzjazmem włączyliśmy się w projekty WATCH DOCS Białoruś oraz filmy DOK NA GRANICY.
“Angażowanie się w projekty dotyczące praw człowieka to misja naszej codziennej pracy. Platforma VOD Warszawa powstała z myślą o projektach kulturalnych
i społecznych. Współpraca z Festiwalem WATCH DOCS Białoruś to dla nas doskonały powód, aby rozpocząć działania na tym ważnym polu kultury, współpracy międzynarodowej, demokratycznego rozumienia i tworzenia sztuki oraz propagowania praw człowieka.” - mówi Joanna Rożen-Wojciechowska, dyrektorka Centrum Kultury Filmowej.
HUMAN RIGHTS EXTREMIST: pod taką nazwą w dniach 21-28 stycznia odbędzie się festiwal filmowy WATCH DOCS Belarus.
WATCH DOCS Belarus podsumowuje ubiegły rok i proponuje program filmowy sprzyjający refleksji. Filmy będą dostępne on-line, od 21 do 28 stycznia, na platformie VOD Warszawa. Sytuację na Białorusi określić można krótko jako: prawo nie ma znaczenia. Organizacją festiwalu zajął się wieloletni partner WATCH DOCS Belarus - Helsińska Fundacja Praw Człowieka. W związku z przymusową emigracją tysięcy Białorusinów filmy będą dostępne on-line na terytorium Białorusi, Ukrainy, Litwy i Polski na platformie VOD Warszawa. Filmy akcji, detektywistyczne, biografie i dramaty psychologiczne - WATCH DOCS postarał się zebrać w jednym miejscu różne gatunki filmowe, dowodząc tym samym, że filmy dokumentalne o prawach człowieka są nie tylko ważne, ale też doskonałej jakości.
Tytuł festiwalu ‘Human Rights Extremist’, pochodzi z filmu Exit. Reżyserka Karen Winther jest byłą członkini grupy neofaszystowskiej. W swoich rozmowach z byłymi dżihadystami i radykałami z Niemiec, Francji, Danii i USA, szuka odpowiedzi na pytania, co sprawiło, że dołączyła do świata pełnego przemocy oraz co było sygnałem do ucieczki. Dokument Na zawsze czyści pokazuje jak rasizm i nienawiść jest wykorzystywana we własnych interesach przez polityków i oligarchów.
W programie festiwalu znalazł się jeden z lepszych antywojennych filmów krótkometrażowych, Atomowi żołnierze. Uczestnicy prób nuklearnych z lat 50tych opowiadają o swoim doświadczeniu, jak wojna i wyścig zbrojeń zmienił na zawsze ich losy.
Problem migracji był jednym z ostrzejszych w ciągu niemal całego 2021 roku. Podczas gdy władze Białorusi i UE obrzucały się nawzajem zarzutami o stworzenie „kryzysu humanitarnego", na granicy marzli i umierali ludzie. Filmy Katastrofa statku, Gra cieni opowiadają nie o politykach, a o ludziach, którzy szukają dla siebie nowych możliwości w Europie i często są po prostu zakładnikami sytuacji. „Wszystko, czego potrzebuje migrant to nowe możliwości, a nie słowa żalu" - mówią bohaterowie filmu Kapitanowie z Zaatari, dwaj przyjaciele, którzy mieszkają w obozie dla uchodźców. Tam trenują piłkę nożną, i tam otrzymają szansę na stanie się profesjonalnymi graczami. Z kolei film Dzieciństwo Imada jest historią 4-letniego chłopca, który ponad dwa lata spędził z niewoli ISIS, gdzie uczono go, jak być wojownikiem. Czy można znów stać się zwyczajnym dzieckiem, po przymusowym udziale w egzekucjach oraz zakazie używania języka ojczystego? Twórcy filmu pokazują, w jaki sposób Imad i jego bliscy radzą sobie z ciężką traumą.
Filmy Surferki z Bangladeszu oraz Amal mówią o transformacji nastoletnich dziewczyn w patriarchalnym społeczeństwie, pokazują ich marzenia o wolności, potrzebie decydowania o swoim życiu, walkę o własną przyszłość. Białoruskie kobiety stały się twarzą pokojowych protestów, które ogarnęły Białoruś po wyborach w sierpniu 2020 roku, chociaż pewna część społeczeństwa nadal uważa, że zadaniem kobiety jest pilnowanie ogniska domowego, a nie walka o demokrację. Kobiety na całym świecie muszą walczyć o swoje „ja".
W programie festiwalu znalazł się jeszcze jeden film dotyczący sytuacji kobiet - Silvana. Szwedzka raperka proponuje zniszczyć patriarchat, wyśmiewa neofaszystów, kocha Szwecję ale jedocześnie poddaje pod wątpliwość jej progresywność.
Władze Białorusi postanowiły przełożyć wybory lokalne i parlamentarne. Wpływ obywateli na politykę państwa, idea demokracji została po raz kolejny podważona. Wenezuela też boryka się z podobnymi problemami, opowiada o tym film Pewnego razu w Wenezueli.
Jeśli myślicie, że problem korupcji dotyczy tylko polityki państw niedemokratycznych, po obejrzeniu filmu Kawiorowa dyplomacja czeka was rozczarowanie. Rada Europy i parlamenty państw zachodnich mają w swoich szeregach sojuszników reżimów Azji Centralnej.
Zbrodnia + Kara jest swojego rodzaju filmem kryminalnym, w którym głównymi bohaterami są policjanci z Nowego Yorku. Jest to kronika przełomowego procesu wytyczonego przez dwanaścioro funkcjonariuszy. Sygnaliści postanawiaja położyć kres nękaniu niewinnych obywateli, szczególnie Latynosów i Afroamerykanów, które służyły zawyżaniu policyjnych statystyk.
Ilość więźniów politycznych na Białorusi wciąż rośnie. Praca jest filmem dokumentującym intensywną terapię grupową w kalifornijskim więzieniu o zaostrzonym reżimie, w której uczestniczą więźniowie z dożywotnimi wyrokami oraz osoby żyjące na wolności, które dołączyły do terapii na własne życzenie. Dla więźniów udział w terapii jest szansą na otrzymanie zwolnienia warunkowego, jednak warto zauważyć, że statystyki pokazują zerowy poziom recydywy wśród uczestników projektu, którzy wyszli na wolność.
Wszystkie filmy dostępne są z napisami w języku białoruskim lub rosyjskim, nieodpłatnie. Niektóre z filmów mają ograniczenia w liczbie wyświetleń lub dostępności geograficznej.
https://www.facebook.com/watchdocsbelarus
https://www.instagram.com/watchdocsbelarus/
21.01.2022, DOK NA GRANICY
W lecie 2021 roku w mediach zaczęły pojawiać się informacje o większym niż zazwyczaj ruchu uchodźców na granicy polsko-białoruskiej. Analizy polityczne wskazywały na początek większej akcji reżimu Łukaszenki, mającej na celu stworzenie nowego szlaku przemytniczego do Europy. Pod koniec sierpnia wszystkie oczy były zwrócone na Usnarz Górny, gdzie w pułapce między wojskami białoruskimi i polskimi znalazła się grupa 32 Afganek i Afgańczyków. Sytuacja eskalowała. Grupa dokumentalistek i dokumentalistów z Polski zdecydowała, że wobec kryzysu na granicy również oni mają zadanie do wykonania.
DOK 1. Ciepłe posiłki na granicy to osobny rozdział wielkiego łańcucha pomocy, jaki powstał w Polsce w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Posiłki gotowane w ramach akcji „Zupa na granicę” trafiają do potrzebujących dzięki ofiarności działaczy lokalnych i takich organizacji jak Fundacja Ocalenie czy Grupa Granica. Najczęściej w środku nocy, w świetle zgaszonego czerwonego światła. Tak jak w dniu, w którym towarzyszyliśmy aktywistom z Fundacji Ocalenie w połowie listopada 2021 r., w okolicach Augustowa.
DOK 2. Odpowiedzią środowiska lekarzy i ratowników medycznych na sierpniowy kryzys w Usnarzu, było stworzenie nieformalnej organizacji „Medycy na granicy”. Mimo ograniczeń i zakazów stanu wyjątkowego, nieśli oni pomoc uwięzionym w lesie przez kilka miesięcy. Sytuacja zmuszała ich do działania poza systemem, w ukryciu – najczęściej nocą, w świetle czerwonych czołówek. Towarzyszyliśmy im w połowie listopada 2021 r., w trakcie interwencji w okolicach Grabowca.
DOK 3. Rozrzucone, przemoczone ubrania i plecaki, butelki po białoruskiej wodzie, jednorazowe maseczki, pieluszki, zabawki, dokumenty podróży. Kryzys graniczny zakłócił pejzaż Puszczy Białowieskiej. Dziś, na ślady po wędrujących natknąć się można niemal wszędzie. To ślady po przystankach w podróży na Zachód lub miejsca, z których ludzi zabrała Straż Graniczna, żeby wypchnąć przez granicę na Białoruś.
DOK 4. Jesienią, warunki do przetrwania w lasach Białowieży dramatycznie się pogorszyły. „Medykom na granicy” zaczęło przybywać pacjentów skrajnie wyczerpanych, odwodnionych, w głębokiej hipotermii. Pod koniec listopada uczestniczyliśmy w ewakuacji z lasu nieprzytomnego, dwudziestoletniego Kurda. Po krótkim pobycie w szpitalu w Hajnówce, mężczyzna został najprawdopodobniej odwieziony przez Straż Graniczną na granicę z Białorusią.
DOK 5. Mimo oporu władz i drakońskich przepisów, ludziom nadal pomagają na granicy lokalni działacze, aktywiści i aktywistki z Fundacji Ocalenie i Grupy Granica. Częścią ich pracy stało się wsparcie prawne dla przybyszów, zapewnienie im ochrony prawnej i umożliwienie ubiegania się o azyl w Polsce. Uczestniczyliśmy w takiej procedurze w styczniu 2022 r., w okolicach Olszówki.
DOK 6. Shadee jest Syryjczykiem. Miał za sobą pięć „push-backów”, był przemarznięty i wycieńczony długim pobytem w lesie, gdy na początku stycznia 2022 r., z pomocą aktywistów Ocalenia wystąpił do państwa polskiego o przyznanie mu azylu. Aktywiści wezwali na miejsce dziennikarzy, by towarzyszyli mężczyźnie w jego spotkaniu ze Strażą Graniczną.
DOK 7. Codzienne kontrole, legitymowanie, rewizje samochodów, checkpointy to dziś nowa rzeczywistość Białowieży. Pytanie o to co można, a czego nie, o to czy wolno jeszcze spacerować po lesie, powracało do nas od początku pracy nad filmem. A las to przecież naturalne miejsce do rozmowy o tym, czego doświadczają przybysze, mieszkańcy i świadkowie kryzysu humanitarnego na granicy. Na filmie jedno ze spotkań z wojskiem w okolicach Masiewa.