Aktualności

6 marca 2021 Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy obchodzi jubileusz 95. rocznicy urodzin swojego patrona, wybitnego reżysera Andrzeja Wajdy. Z tej okazji Centrum planuje wiele wydarzeń upamiętniających jego kreatywny dorobek i ukazujących te aspekty jego twórczości oraz działalności społecznej, które wciąż nie są dobrze znane szerokiej publiczności.

Pierwszym tegorocznym wydarzeniem kulturalnym inicjującym wydarzenia z cyklu „95. Urodziny Wajdy”,  będzie plenerowa wystawa fotograficzna „WERKI. WAJDA. Renata Pajchel”, na którą chcemy zaprosić mieszkańców stolicy już w lutym 2021 i która jest hołdem dla dwójki wybitnych artystów, którzy związali ze sobą swoje zawodowe życie – reżysera, którego nie ma z nami od blisko 5 lat i artystki fotografii zmarłej latem zeszłego roku. 

W polskiej fotografii filmowej niepodzielnie panuje opinia, że historia zawodu fotosisty i autora werków dzieli się na dwa rozdziały: przed Renatą Pajchel i po niej. „Przed nią ten zawód był drugorzędny, a fotosistów nikt nie cenił” – mówi o wpływie fotografki na branżę filmową jej przyjaciel, polsko-amerykański producent filmowy, scenarzysta i reżyser Andrzej Krakowski.

Werk, jeśli odwołać się do fachowych definicji, to specyficzny, użytkowy i jak by się wydawało, mało artystyczny gatunek fotografii. To zdjęcie dokumentujące cały plan filmowy oraz ekipę w trakcie pracy, które, w odróżnieniu od fotosu, naśladującego ustawienie kamery, nie jest odzwierciedleniem kadru filmowego. Werki zwykle wykonywane są na zlecenie producenta filmu i wykorzystywane potem jako materiał reklamowy, bywają też pamiątką z planu lub dokumentacją jego detali. W przypadku werków prezentowanych na wystawie Centrum, dzieła te wypełniają zadanie znacznie donioślejsze – jak wspomina dziś Krystyna Zachwatowicz-Wajda: „Oglądam teraz Jej zdjęcia z nieustającym podziwem i wdzięcznością za to, że uwieczniła na tych fotografiach pracę reżysera i aktorów i tak ulotne chwile poza ujęciami filmowymi. Jest najwspanialszym kronikarzem tamtych, najważniejszych dla mnie lat.” 

Renata Pajchel to fotograficzny autorytet i pierwsza polska autorka werków, która nie tylko wypromowała w Polsce ten lekceważony wcześniej filmowy zawód, ale również ustawiła w nim poprzeczkę bardzo wysoko, podnosząc go do rangi sztuki. Ukończyła Wydział Operatorski łódzkiej Szkoły Filmowej, jednak nigdy nie stanęła za kamerą – wybrała aparat fotograficzny. W fenomenalny sposób doprowadziła do całkowitej zmiany myślenia o pracy fotografa na planie; jej prekursorskie podejście, porzucające statyczność ujęcia na rzecz reporterskiej dynamiki, sprawiło, że uchwycone przez nią kadry ujmują realizmem. Jest w nich uważność, odwaga, wyczucie kompozycji i przede wszystkim –  intuicja właściwej chwili gdy ruch, spojrzenie i gest tworzą jedyny w swoim rodzaju i godny zapamiętania moment. Kiedy spojrzymy na publikacje polskich fotosów filmowych z ostatnich 50 lat, uświadamiamy sobie, że werki Renaty Pajchel często znane były publiczności lepiej niż fotosy w z filmów. Najsłynniejsze zdjęcia Andrzeja Wajdy przy pracy są również jej autorstwa. Renata Pajchel rozpoczęła współpracę z Wajdą przy filmie „Wszystko na sprzedaż”. Przekonała go do siebie pewnością, z jaką broniła własnego wyboru zdjęć, które miały posłużyć jako materiał reklamowy. Nigdy później nie wątpił już w jej racje i intuicję. Współpracowali przez 30 lat przy ponad dwudziestu produkcjach, między innymi „Weselu”, „Człowieku z marmuru”, „Ziemi obiecanej”, „Dantonie”, „Biesach”, „Korczaku” czy „Katyniu”.  Podczas kręcenia filmu „Panny z Wilka” artystka mówiła: „Wajda obserwując, jak ustawiam i wykonuję zdjęcie, kazał jeszcze raz kręcić scenę tak, jak ja robiłam zdjęcia. Takie sytuacje należą do rzadkości, ale przynoszą największą satysfakcję fotosiście”. 

Ekspozycja werków filmowych Renaty Pajchel przygotowana została przez Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy oraz Stowarzyszenie Filmowe KinoArt z Łodzi i będzie miała charakter hybrydowy. Jej plenerowa odsłona będzie prezentowana w Galerii Plenerowej Łazienek Królewskich w Alejach Ujazdowskich, w dniach od 1.02.2021 do 28.02.2021 roku. Jeśli obostrzenia pandemiczne pozwolą, zdjęcia zostaną także udostępnione publiczności w marcu 2021 w formie multimedialnej, w siedzibie CKF w Alejach Ujazdowskich 20.

Centrum Kultury Filmowej, któremu patronuje Andrzej Wajda działa już od 2 lat będąc jedną z najprężniej rozwijających się miejskich instytucji w Warszawie. Zajmuje się nie tylko upowszechnianiem wiedzy o swoim patronie, promocją ambitnej kinematografii, edukacją filmową i medialną, ale także cyfryzacją i upowszechnianiem w Internecie kultury warszawskiej. CKF wykonuje na zlecenie swojego organizatora miasta st. Warszawy, inwestycję budowy miejskiego portalu vod, mającego służyć do prezentacji warszawskiej kultury online. CKF także dynamicznie rozbudowuje swoją infrastrukturę lokalową - w październiku 2020 roku CKF uruchomiło „U20”, pracownię filmową w Alejach Ujazdowskich 20, gdzie docelowo, po modernizacji I piętra, będzie miała miejsce główna siedziba CKF. Natomiast w grudniu zeszłego roku, dyrektorka Centrum Joanna Rożen-Wojciechowska podpisała wieloletnią umowę najmu żoliborskiego Kina Tęcza.

Rok 2021 w którym obchodzimy jubileusz 95. urodzin Andrzeja Wajdy będzie okazją do zaprezentowania mieszkańcom stolicy i odwiedzającym ją gościom programu kulturalnego popularyzującego myślowe i artystyczne dziedzictwo reżysera, tak istotnie kształtujące przez wiele dziesięcioleci naszą kulturową tożsamość, pamięć i zbiorową wyobraźnię. 95. URODZINY WAJDY – pod tym hasłem na stronie www.ckf.waw.pl będziemy informować na bieżąco o wszystkich jubileuszowych wydarzeniach, wśród których znajdą się debaty, podcasty, rozmowy o patronie i prezentacje jego filmów.

Na wystawę „WERKI. WAJDA. Renata Pajchel” zapraszamy w Aleje Ujazdowskie (Galeria Plenerowa, ogrodzenie Łazienek Królewskich) w dniach od 1.02.2021 do 28.02.2021.