W czasach, kiedy empatia, wrażliwość na drugiego człowieka, szacunek do jego życia i otwartość na to, co nowe, inne lub zwyczajnie jeszcze nieznane, są na wagę złota, kino dokumentalne ponownie przychodzi z pomocą. Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy zaprasza młodych widzów oraz ich rodziców, opiekunów i nauczycieli na premierę wyjątkowego serialu, która odbędzie się 26 marca na platformie VOD Warszawa. „Dzieci z Jedwabnego Szlaku” to dziesięć autentycznych historii dziewczynek i chłopców z odległych krajów leżących wzdłuż dawnej drogi handlowej pomiędzy Chinami a Bliskim Wschodem i Europą. Każdy odcinek to inna historia, inny bohater lub bohaterka, których łączy walka o marzenia i ogromna determinacja, by żyć w zgodzie ze swoimi przekonaniami oraz dzielnie stawiać czoła przeciwnościom losu.
Jedwabny Szlak to dawna sieć dróg handlowych, które stały się miejscem styku kultur Wschodu i Zachodu. Dzięki jego istnieniu m.in. herbata i jedwab z Chin trafiły na rynek w Wenecji i innych miastach Europy. To również – a dzisiaj być może przede wszystkim – symbol życzliwej ciekawości, dzięki któremu możemy pokazać dzieciom całą paletę kolorów świata i umacniać w nich postawę otwartości i zrozumienia dla innych kultur. Jak wyglądałby świat, gdyby było w nas mniej uprzedzeń, a więcej zainteresowania i wrażliwości? Czy nabrałby jeszcze więcej barw i stał się bardziej sprawiedliwy? Czy byłoby w nim więcej empatii? Co sprawia, że mimo różnic kulturowych, jesteśmy takimi samymi ludźmi? To tylko kilka pytań, które warto zadać podczas wspólnych seansów z dziećmi.
„Dzieci z Jedwabnego Szlaku” to 10 krótkometrażowych filmów dokumentalnych, które pozwalają przyjrzeć się z bliska życiu bardzo młodych ludzi z Mongolii, Kirgistanu, Bangladeszu, Indii, Nepalu, Azerbejdżanu, Gruzji, Birmy, Chin i Uzbekistanu – temu, jak dorastają, mierzą się z problemami i spoglądają na świat dorosłych. Tym, co łączy ich historie, jest odwaga, z którą dzieci idą za tym, w co wierzą i co czują – nawet w trudnych życiowych sytuacjach, kiedy nie zawsze dostają to, na co zasługują lub o czym marzą. Chociaż bohaterki i bohaterowie poszczególnych odcinków mówią innym językiem i żyją kilka tysięcy kilometrów od Polski, w zupełnie innych warunkach, odmiennym otoczeniu i diametralnie inaczej wygląda ich dzień, są zaskakująco podobni do nas – cieszą ich te same rzeczy, odczuwają podobne obawy, są tak samo przywiązani do rodziny i przyjaciół.
Wielokrotnie spotykałem dzieci na obszarach dotkniętych konfliktami lub ubóstwem, gdzie dorośli zrobili wszystko, co mogli, aby usunąć wszelką nadzieję z ich codziennego życia. W każdym takim miejscu były dzieci, które podejmowały wyzwania rzucane im przez świat i próbowały zmieniać swoje życie na lepsze. O tym właśnie mówią te filmy: jest to hołd dla dzieci, które żyją swoją pasją. – mówi Jens Pedersen, jeden z reżyserów serialu.
Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy promuje i przybliża publiczności filmy dokumentalne dla dzieci, z uwagi na ich wysoką wartość edukacyjną i dużą siłę oddziaływania. Od 2020 roku prowadzimy program SKOK W DOK, w którego ramach we współpracy z dorosłymi i dziećmi rozwijamy pomysły na takie filmy. Niektóre z pomysłów są już w trakcie realizacji, ale czekając na ich premiery postanowiliśmy dać polskiej publiczności możliwość zapoznania się z europejskimi produkcjami z tego gatunku. – mówi Katarzyna Ślesicka, zastępczyni dyrektorki CKF – Oglądając na ekranie swoich rówieśników, dzieci identyfikują się z nimi, patrzą na rzeczywistość ich oczami, przeżywają wraz z nimi emocje. Dlatego warto obejrzeć film razem z dziećmi – czy to w szkole, czy na kanapie, pijąc kakao – a potem porozmawiać z nimi o tym, odpowiedzieć na pytania albo tylko uśmiechnąć się do tej osoby z ekranu – tak innej, a tak podobnej do nas. Rzeczywistość stawia przed nami wyzwania; ostatnie tygodnie pokazały, że musimy w przyspieszonym tempie odrobić lekcję z poszanowania dla różnorodności, odmienności i empatii. Mam wielką nadzieję, że filmy o dzieciach z Jedwabnego Szlaku pomogą nam nie zatrzymywać się w tej drodze.
KONKURS DLA SZKÓŁ
Pierwszych 50 nauczycieli, którzy założą sobie konta na platformie VOD Warszawa i wezmą udział w ankiecie, otrzyma vouchery uprawniające do nieodpłatnego obejrzenia wybranego odcinka serialu „Dzieci z Jedwabnego Szlaku”. Do każdego z nich CKF przygotowało materiały edukacyjne – wskazówki dla nauczycieli i rodziców, jak wykorzystać filmy do pracy i rozmowy z dziećmi.
Laureatki i laureaci: Natalia Buszek, Adam Dębała, Eunika Drózd, Izabela Duda, Klaudia Działach, Beata Gaździcka, Danuta Graczyk, Anna Jeżewska, Katarzyna Kuśnierz, Maria Kierska, Katarzyna Kołodziejczyk, Małgorzata Komenda, Marta Krzesowska, Agnieszka Łotyszonek, Katarzyna Maczuga, Krystyna Michałowska, Małgorzata Petri, Łucja Przerada, Magda Stankiewicz, Iwona Sypień, Aleksandra Szczepanik, Małgorzata Szwabowicz, Joanna Ścibek, Adela Włoczanko, Ewa Wojtaś, Joanna Zajączkowska, Anna Zaremba, Iwona Zawistowska.
Konie ponad wszystko
reż. Jens J. V. Pedersen, Dania 2017, 20 minut
Dwunastoletni Daniar mieszka na farmie w górach Kirgistanu. Kocha zwierzęta, pasjonują go przede wszystkim konie. Pewnego dnia ojciec mówi mu, że będzie mógł zatrzymać młodego dzikiego ogiera, jeśli tylko uda mu się go okiełznać. Daniar nie posiada się z radości i podejmuje wyzwanie, jednak koń jest narowisty. Dochodzi do dramatycznej sytuacji, która stawia pod znakiem zapytania możliwość opieki chłopca nad koniem.
Pokonać grawitację
reż. Jens J. V. Pedersen, Dania 2017, 20 minut
Jedenastoletnia Erdenchimeg chce zostać znaną akrobatką – Mongolia słynie z akrobatów, zwanych „ludźmi-gumami”. Jej zespół ze szkoły cyrkowej otrzymuje zaproszenie do udziału w prestiżowym pokazie na placu przed parlamentem kraju. Erdenchimeg niespodziewanie nie udaje się wykonać akrobacji. Dziewczyna jest przerażona, że wypadnie na margines drużyny. Jej strach wzmaga fakt, że ojciec dziewczyny siedzi w więzieniu, matka zmaga się z uzależnieniem od alkoholu, a ją samą przyjęto do szkoły cyrkowej w akcie dobrej woli. Gra toczy się nie tylko o marzenia dziewczyny, lecz także dobre imię jej rodziny. Czy Erdenchimeg znajdzie w sobie siłę, by przezwyciężyć trudności?
Muzykę mam we krwi
reż. Jens J.V. Pedersen, Dania 2017, 22 minuty
Trzynastoletni Ravi dostaje skrzydeł, kiedy razem z bratem tworzą muzykę, grając na dachach domów swojej indyjskiej wsi. Chłopiec przyszedł na świat w rodzinie muzyków weselnych, gdzie zawód przechodził z pokolenia na pokolenie od niepamiętnych czasów. Ojciec Raviego nauczył syna grać na bębnach i zabierał chłopca na występy od wczesnego dzieciństwa. Granie na weselach to nie tylko twórczość, lecz także sposób na utrzymanie całej rodziny. Kiedy Ravi zaczyna szukać własnej drogi w muzyce, ściera się z ojcem – swoim idolem i mentorem. Czy Raviemu uda się postawić na swoim i robić to, co kocha?
Szczęście Poonam
reż. Jens J.V. Pedersen, Dania, 2017, 21 minut
Czternastoletnia Poonam podczas przerwy w szkole mówi swoim koleżankom o nadchodzącym zamążpójściu. Gdy przyjaciółki opowiadają historie o nieszczęśliwych małżeństwach innych dziewcząt, Poonam zdaje sobie sprawę, że nie wie nic o swoim przyszłym mężu ani teściach. Wie jedynie, że za kilka dni będzie musiała przeprowadzić się do ich domu i przestrzegać zasad panujących w ich rodzinie. Jakie miejsce w niej zajmie? Czy pokocha swojego męża, a on ją? Czy nadal będzie mogła cieszyć się życiem nastolatki?
Plażowe życie
reż. Jens J.V. Pedersen, Dania 2017, 22 minuty
11-letni Javed porzucił drugą klasę, ponieważ jego nauczyciel go uderzył. Opuścił też dom, bo mama go biła, gdy nie zarabiał dla rodziny. Javed mieszka teraz na plaży Cox's Bazar w Bangladeszu i razem ze swoim przyjacielem zarabia na życie, robiąc ludziom masaże, śpiewając lub sprzedając wisiorki. Jego największą pasją jest surfing. Marzy o wygraniu konkursu dla surferów. Czy uda mu się osiągnąć cel? I jak potoczą się jego losy po konkursie?
Małpi król
reż. Kaspar Astrup Schröder, Dania 2019, 21 minut
W pekińskiej szkole jedenastoletni Yang opowiada swoim kolegom i koleżankom o Królu Małpie, bohaterze znanej chińskiej baśni. Chłopiec dostaje główną rolę Króla Małpy w chińskiej operze. Spełnia się jego marzenie. W szkole stara się ze wszystkich sił, by przedstawić rówieśnikom swoją rolę. Czy uda mu się zdobyć zainteresowanie widowni?
Gołębiarz
reż. Simon Lereng Wilmont, Dania 2019, 22 minuty
Reshat bawi się z przyjaciółmi, chodzi na grób ojca, ogląda stare fotografie w towarzystwie swojej babci, a gdy matka przypilnuje, odrabia zadania domowe. Najbardziej lubi jednak spędzać czas z hodowcą gołębi. Widzimy, jak lubi, kiedy ptaki jedzą mu z ręki. Ojciec nauczył go czułości do ptaków, wierząc, że są to dusze ulatujące na skrzydłach do nieba. Poznając życie gołębi, Reshat odkrywa, czego sam naprawdę pragnie.
Lekcje tańca
reż. Camilla Magid, Dania, 2019, 22 minuty
Tika ma 10 lat. Jej największą pasją są gruzińskie tańca ludowe. Kiedy tańczy, czuje się naprawdę wolna. Babcia dziewczynki prowadzi szkołę dla dzieci z niepełnosprawnościami i prosi wnuczkę, by pomogła im się przygotować do występu tanecznego. Na barki Tiki spada wielka odpowiedzialność. Chce dać podopiecznym pewność siebie i zbudować w nich wiarę w swoje umiejętności. Nika, chłopiec z niepełnosprawnością umysłową, tańczy solówkę i bardzo się denerwuje, gdy popełnia błędy. Tika zaczyna w siebie wątpić. Czy uda jej się osiągnąć sukces?
Poszukiwaczka karmy
reż. Kaspar Astrup Schröder, Dania 2019, 22 minuty
Jedenastoletnia Hninn mieszka w birmańskiej wiosce razem z rodzicami i rodzeństwem. Birmańczycy wierzą w karmę. Dobra karma daje dobre życie. Pewnego dnia do klasy Hninn przychodzą dwie mniszki i opowiadają o tym, dlaczego wybrały życie w klasztorze. Hninn jest zafascynowana i też chce dołączyć do mniszek. Chce zostać córką Buddy, by zyskać szczęście i dobrą przyszłość. Aby zostać mniszką, dziewczynka musi ogolić głowę, codziennie medytować i pożegnać się ze swoją rodziną, by zamieszkać w klasztorze. Jaką cenę będzie musiała zapłacić za swój wybór?
Młody siłacz
reż. Jens J.V. Pedersen, Dania, 2019, 22 minuty
12-letni Lochin z Uzbekistanu chce przejąć schedę po dziadku, znanym siłaczu, który jako pierwszy Uzbek podniósł auto do góry. Na razie czeka go jednak inna rola – musi zastąpić klauna z rodzinnej trupy cyrkowej, który odchodzi na emeryturę. Nie znosi tej pracy. Koledzy przezywają go „małym klaunem”. Lochin wpada na pomysł niebezpiecznego numeru, w którym jego ręka zostanie rozjechana przez auto. Ma nadzieję, że przekona nim swojego ojca i wuja, by powierzyli mu rolę Siłacza w zespole. Żaden z nich nie wierzy, że chłopcu uda się wykonać tak ryzykowne zadanie, jednak Lochin zaczyna trenować. Jest zdeterminowany, by pokazać, że się mylą.
Kaspar Astrup Schröder
Urodzony w 1979 roku w Danii. Artysta i projektant, samouk. Mieszka w Danii, jednak chętnie pracuje w Azji. Swoje prace plastyczne i muzykę przedstawiał w Kopenhadze, Amsterdamie, Brukseli, Nowym Jorku, Shenzhen i Tokio. Filmy „The Invention of Dr. Nakamats” (2009) i „My Playground” (2010) trafiły do selekcji IDFA. Film „Rent a Family Inc.” (2012) otrzymał nagrodę Golden Eye Award w kategorii Najlepszy dokument międzynarodowy na FF w Zurychu.
Simon Lereng Wilmont
Ukończył reżyserię dokumentalną na National Danish Film School w 2009 roku. Ma również licencjat z japonistyki. Wilmont stał za powstaniem takich dokumentów jak „Travelling with Mr. T” (2012), który wyreżyserował wspólnie z Andreasem Dalsgaardem, za który otrzymał nominację do Nordic Dox Award, Chikara (2014), który trafił na kilka festiwali filmowych na świecie oraz The Distant Barking of Dogs (2017), który został wybrany do konkursu podczas IDFA.
Jens J.V. Pedersen
Studiował na uniwersytetach w Roskilde i San Francisco. Wyreżyserował wiele filmów dokumentalnych, między innymi „Faith Hope Afghanistan” (2013) oraz „Dzieci na Jedwabnym Szlaku” (2017). Jeden z odcinków „Faith Hope Afghanistan” otrzymał Nagrodę Publiczności oraz nagrodę za najlepszy dokument podczas BUSTER Film Festival w 2014 roku, zaś odcinki z obu seriali zostały wyselekcjonowane do udziału w festiwalach takich jak IDFA.